Zwangerschap en Bevalling bij Katten - Een Complete Gids

Het fokken van katten kan een zeer lonende ervaring zijn, maar het is ook een proces dat veel verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Voordat je aan een fokprogramma begint, is het essentieel om te begrijpen wat dit inhoudt, vanaf het moment van paren tot aan het spenen van de kittens. Bovendien moet je bewust zijn van de problemen rondom overbevolking. Elk jaar worden miljoenen ongewenste katten geëuthanaseerd, en het is jouw verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat elk kitten dat wordt geboren, een permanent, liefdevol thuis vindt.

Wat gebeurt er als mijn kat krols wordt?

Queens, ofwel intacte poezen, worden meerdere keren per jaar krols (oestrus). Deze perioden kunnen gepaard gaan met merkbare gedragsveranderingen: de kat wordt meestal erg aanhankelijk en luidruchtig, vraagt om aandacht, en rolt vaak op de grond. Bij het aaien zal ze vaak haar achterste omhoog steken en met haar achterpoten op de grond trappelen. Deze gedragsveranderingen kunnen voor een onervaren eigenaar verwarrend zijn en worden soms verkeerd geïnterpreteerd als pijn of ziekte. Echter, dit is normaal gedrag voor een kat in oestrus. Het oestruspatroon varieert van kat tot kat en is meestal seizoensgebonden, wat betekent dat de kat vaker krols wordt tijdens de warmere maanden van het jaar.

Wat houdt het paren van mijn kat in?

Een poes is een geïnduceerde ovulator, wat betekent dat haar eitjes vrijkomen uit haar eierstokken als reactie op de paring of seksueel contact. Tijdens de paring houdt de kater de kuif van de poes tussen zijn tanden vast, en wanneer hij ejaculeert, zal de poes vaak luid huilen en zich agressief gedragen. Hoewel het gewelddadig lijkt, is dit normaal paringsgedrag. Na de paring zal de poes zichzelf verzorgen, een tijdje wachten en vervolgens opnieuw paren. De draagtijd varieert van 60 tot 67 dagen, met een gemiddelde van 63 tot 65 dagen.

Moet het dieet van mijn kat worden aangepast tijdens de zwangerschap?

Tijdens de zwangerschap zal de voedingsbehoefte van je poes toenemen. Aan het begin van de dracht is haar behoefte aan voedingsstoffen ongeveer anderhalf keer zo groot als normaal. Tegen de tijd dat de kittens gespeend worden, kan deze behoefte verdubbeld zijn. Het is belangrijk om het aantal maaltijden te verhogen en je poes een voeding te geven die speciaal is samengesteld voor drachtige poezen of kittens. Dit zorgt ervoor dat ze alle nodige voedingsstoffen binnenkrijgt die essentieel zijn voor zowel de zwangerschap als het zogen.

Verandert het gedrag van mijn kat tijdens de zwangerschap?

Tijdens de zwangerschap verandert het gedrag van de kat weinig, hoewel sommige katten liefdevoller worden en anderen juist agressief. Gedurende de laatste week van de zwangerschap zal de poes waarschijnlijk op zoek gaan naar een geschikte plek om haar kittens te werpen, zoals een nestbed of een rustig hoekje. Het is belangrijk dat je haar in deze periode binnenshuis houdt, zodat je haar goed kunt observeren en snel kunt ingrijpen als er complicaties optreden.

Welke voorbereidingen zijn nodig voordat mijn kat haar kittens krijgt?

Het is belangrijk om een comfortabel en veilig nestbed voor je kat klaar te maken. Dit bed kan vele vormen aannemen, maar een eenvoudige kartonnen doos, bekleed met krantenpapier, oude lakens of handdoeken, is meestal ideaal. Het bed moet warm, knus en privé zijn, maar wel op een zichtbare plaats staan. Het is ook handig om te weten hoeveel kittens je kat draagt, zodat je zeker weet wanneer alle kittens zijn geboren. Dit kan je dierenarts bepalen met behulp van röntgenfoto’s, die vanaf dag 45 van de zwangerschap de foetale skeletjes zichtbaar kunnen maken.

Wat zijn de stadia van de bevalling?

De bevalling bij katten verloopt in drie fasen:

1. De eerste fase van de bevalling: Dit is de periode waarin de baarmoederhals en de vagina ontspannen en de weeën beginnen. De bekkenspieren verslappen en het gebied tussen de anus en de vulva (het perineum) wordt losser en langer. Hoewel de baarmoeder al begint samen te trekken, zijn deze weeën nog niet zichtbaar als spanning. Je kunt soms wel de beweging van de foetussen door de buikwand heen zien of voelen. De kat zal vaak naar het nestbed gaan en kan tekenen van nestelgedrag vertonen, zoals krabben en het bed opmaken. Sommige katten beginnen in deze fase te hijgen.

   Tijdens de laatste vierentwintig uur voor de bevalling stopt de poes meestal met eten en kan haar temperatuur dalen tot onder 37,8°C. Vaginale afscheiding wordt zelden gezien. Bij veel poezen die voor het eerst bevallen, kan deze eerste fase van de bevalling wel 36 uur duren.

2. De tweede fase van de bevalling: In deze fase begint de baarmoeder sterker en vaker samen te trekken. Als de foetus in het bekken komt, breekt de buitenste laag van zijn vliezen kort bij de vulva, waarna de binnenste vliezen op de foetus blijven zitten en als glijmiddel fungeren. Wanneer het hoofd van de foetus het bekken bereikt, helpen de vrijwillige inspanning van de buikspieren en de baarmoedercontracties de foetus door het bekken te bewegen. Deze fase duurt normaal gesproken vijf tot dertig minuten per kitten. Zodra het hoofdje van het kitten door de vulva is gekomen, voltooien nog een of twee weeën de geboorte.

3. De derde fase van de bevalling: Deze fase volgt direct na de geboorte van een kitten en omvat de uitdrijving van de foetale vliezen en de placenta. Normaal gesproken passeert na elk kitten een set vliezen, hoewel soms een tweede kitten zo snel volgt dat de vliezen van het eerste kitten tijdelijk worden uitgesteld. Bij de geboorte scheurt de moeder de vliezen open, maakt de mond en neus van het kitten schoon, bijt de navelstreng door en eet de placenta op.

De intervallen tussen de geboortes van de kittens kunnen variëren van tien minuten tot een uur. Het is niet ongebruikelijk dat een kat een rustpauze neemt tijdens de bevalling, waarin ze de reeds geboren kittens zoogt en eet. Deze pauze kan vierentwintig tot zesendertig uur duren, waarna de bevalling weer hervat wordt en de resterende kittens geboren worden.

Eigenaren moeten het geboorteproces goed in de gaten houden, maar mogen de kat niet onnodig storen. De meeste poezen brengen hun kittens zonder complicaties ter wereld, maar eigenaren moeten wel alert zijn op eventuele problemen.

Welke problemen kunnen zich voordoen tijdens de geboorte?

Complicaties zoals dystocia, ofwel moeilijke bevalling, kunnen zich voordoen. Neem onmiddellijk contact op met je dierenarts als:

• Twintig minuten intensieve weeën geen kitten opleveren.
• Tien minuten intensieve weeën geen kitten opleveren dat bij de vulva te zien is.
• Zachtjes trekken aan een vastzittend kitten pijn veroorzaakt bij de poes.
• De poes depressief, lusteloos is of koorts heeft (rectale temperatuur hoger dan 39,4°C).
• De poes langer dan tien minuten vers bloed verliest uit haar vulva.

Hoe reanimeer ik een pasgeboren kitten dat niet reageert?

Als een pasgeboren kitten niet direct reageert, zijn er verschillende stappen die je kunt nemen om het te reanimeren:

• Scheur de vliezen van de neus, veeg de neus schoon, open de mond, kantel het kopje van het kitten naar beneden en verwijder alle vloeistoffen.
• Als de navelstreng bij de geboorte niet is gebroken, scheur deze dan ongeveer een centimeter van het kitten af en verwijder het grootste deel van de vliezen. Het doorknippen en afbinden van de navelstreng is niet nodig; je kunt de navelstreng tussen je vingers scheuren, net zoals de moeder zou doen.
• Als het kitten niet ademt, verwijder dan eerst vocht uit de luchtwegen met een bolspuit of slijmzuiger. Het slingeren van kittens om vocht te verwijderen wordt niet langer aanbevolen omdat dit hersentrauma kan veroorzaken. Controleer de tongkleur van het kitten; een roze tong duidt op voldoende zuurstof, terwijl een blauwachtige tint betekent dat er onvoldoende zuurstof is.
• Stimuleer de ademhaling door het kitten stevig te wrijven met een schone, droge handdoek. Als het kitten niet zelfstandig begint te ademen, kan mond-op-mondbeademing nodig zijn. Blaas voorzichtig kleine pufjes lucht in de mond van het kitten, en zorg voor een pauze om uit te ademen. Het is belangrijk om niet te veel lucht in de longen van het kitten te blazen.

Waar laat ik de pasgeboren kittens?

Warmte is essentieel voor de overleving van pasgeboren kittens. Ze kunnen hun eigen lichaamstemperatuur niet regelen gedurende de eerste weken van hun leven. Een nat kitten verliest snel warmte, dus zorg ervoor dat het kitten droog is en leg het op een warme, in een handdoek gewikkelde warmwaterkruik. De temperatuur in de ruimte moet de eerste vier dagen op 29,4-32,2°C worden gehouden en daarna geleidelijk worden verlaagd.

Moet ik mijn kat helpen haar kittens groot te brengen?

Soms worden kittens te vroeg geboren en hebben ze extra zorg nodig. Deze premature kittens kunnen niet zelfstandig zogen en moeten mogelijk met een flesje, spuit of maagsonde worden gevoed. Als de moeder niet voor haar kittens zorgt, is het belangrijk om een dierenarts te raadplegen.

Zijn er complicaties na de bevalling waar ik van op de hoogte moet zijn?

Ja, er zijn verschillende complicaties die zich na de bevalling kunnen voordoen:

• Retentie van foetale vliezen: Als de kat de laatste placenta niet uitdrijft, kan deze in de baarmoeder blijven en daar ontbinden, wat leidt tot infectie.
• Metritis of endometritis: Deze vormen van baarmoederontsteking komen meestal binnen drie dagen na de bevalling voor en vereisen onmiddellijke behandeling.
• Mastitis: Ontsteking van een borstklier kan optreden tijdens de vroege lactatie en moet snel worden behandeld.
• Eclampsie (melkziekte): Deze aandoening ontstaat meestal drie tot vijf weken na de geboorte als gevolg van een plotselinge daling van het calciumgehalte in het bloed. Het vereist onmiddellijke veterinaire zorg.

Het succesvol grootbrengen van kittens vereist zorg en toewijding. Door goed voorbereid te zijn en aandacht te besteden aan de behoeften van je kat, kun je bijdragen aan een gezonde en gelukkige toekomst voor zowel de moeder als haar kittens.